بازيگري، سپنتايي شناخت و ديدار (شهود)
نگارنده: عرفان پهلواني
کارشناس ارشد ادبیات نمایشی
آموزگار، پژوهشگر، نویسنده، بازیگر، نمایشنامه‌نویس، ترانه‌سرا، کارگردان و روزنامه‌نگار
بازيگري پديده‌اي است سپنتا و بيش و پيش از آنكه خرد توان درك اين سپنتايي را داشته باشد، سپنتاها باید با دل كشف شوند و شهود، شايد از همين روي و با نگاه به توان و سپنتاييِ هنر و دانش، بازيگري است كه گوته آورده است: «باشد که صحنه همچون طنابِ بندبازان به افراد ناشايست ياراي راه رفتن بر روی خود را ندهد.»
پيامدار گرامي اسلام (ص)، سقراط حكيم، مولانا، عطار نيشابوري، شاه نعمت‌الله ولي و بسياري ديگر از انديشمندان و فرهيختگان جهان، بر يك نكته انگشت برنهاده‌اند: خودشناسي.
«مَنْ عَرَفَ نَفْسَهُ فَقَدْ عَرَفَ رَبَّهُ»؛ هر کس خود را بشناسد، پس همانا خدایش را خواهد شناخت (پيامبر اسلام).
خودت را بشناس (به انگلیسی: Know thyself و به یونانی: γνῶθι εαυτόν) (سقراط).
روزها فکر من اینست و همه شب سخنم کـه چـرا غافـل از احـوال دل خـویـشـتنـم
از کجا آمده‌ام، آمدنم بهر چه بود؟ به کجا می‌روم؟ آخر ننمایی وطنم
(مولانا)
آنچه گویی وانچه دانی آن تویی خویش را بشناس صدچندان تویی
(عطار)
ای آن‌که طلبکار خدایی به خود آ از خود بطلب کز تو خدا نیست جدا
اول به خود آ چون به خود آیی به خدا اقرار بیاری به خدایی خدا
(شاه نعمت‌الله ولي)
در سدة گذشته و از دهه‌هاي پيشين تا امروز نيز، روزبه‌روز افزون‌تر، بر اهميت شناخت خود در رشته‌هاي گوناگون علوم انساني، مانند عرفان، روانشناسي، فلسفه، آينده‌پژوهي و … تأكيد فراوان شده است. برای نمونه، يكي از ارزشمندترين كتاب‌ها در اين باره، كتاب خودكاوي نوشتة دكتر كارن هورناي[1] است.
اشاره بدین نکته نیز بد نیست که كنستانتين استانيسلاوسكي[2]، هنرمند بزرگ هنرهاي نمايشي و دانشمند برجستة دانش و هنر بازيگري، در گفتاوردي، كارويژة بازيگر را دو چيز دانسته است: نخست يافتن جوهرة نقش و ديگر ارائة جوهرة نقش. يافتن جوهرة نقش، برآيندي است كه از پسِ فرآيند شناخت، برّرسي و تحليل به دست خواهد آمد. پس شايد بايد هر بازيگر نخست پيرامون خويش و خود شناخت یابد و سپس براي هر كاراكتر كه مي‌خواهد نقش او را ايفا كند، اين شناخت‌نامه (پرسش‌نامه) را به شايستگي سامان دهد:
- نخستين يادمان (خاطره) كه از اين زيست و زندگي به ياد مي‌آورد، چيست؟
- دست‌كم هفت آرزوي بزرگ و بزرگ‌ترين آرزویش چیست؟
- دست‌كم هفت توانمندي برجسته و برجسته‌ترين توانمندي‌اش (مهم‌ترين نقطة قوّتش) چیست؟
- دست‌كم هفت پديدة شادي‌ساز و برجسته‌ترين شادي‌اش چیست؟
- دست‌كم هفت چيز دلهره‌آور و بزرگ‌ترين ترسش چیست؟
- دست‌كم هفت كاستي و برجسته‌ترين سستي‌اش (مهم‌ترين نقطة ضعفش) چیست؟
- دست‌كم هفت رنج و برجسته‌ترين اندوهش چیست؟
- دست‌كم هفت خشم و برجسته‌ترين خشمش چیست؟
- دست‌كم هفت بيزاري و برجسته‌ترين تنفرش چیست؟
- دست‌كم هفت پديدة سپنتا و سپندترين پديده‌اش چیست؟
- دست‌كم هفت خوشايند و هفت بدآيندش چیست؟ (بر پاية سهش (حواس) پنجگانه، موشكافانه و همراه با چرايي و انگيزه باشد؛ انگيزه و چرايي مي‌تواند تناني يا رواني باشد.)
- نخستين آزمودة (تجربة) جنسي‌اش چیست؟
- آيين، باور، جهان‌بيني، زبان، نژاد، منش، روش، پسند و گرايش سياسي‌اش چیست؟
- آموزش‌هاي ديده‌شده‌اش (تحصيلاتش) چیست؟
- كار و پيشه‌اش چیست؟
- ويژگي‌هاي خانوادگي (ريزبينانه و موشكافانه) اش چیست؟
- رخدادهاي برجستة دست‌كم هفت روز گذشته، امروز و برنامه‌هاي سترگِ دست‌كم هفت روز آيندة كاراكتر چیست؟
- برجسته‌ترين دوست كاراكتر کیست؟ و معرفي این شخص.
- دست‌كم هفت سنجة (معيار) عاشقانة كاراكتر چیست؟
- دست‌كم هفت پرسش و چالشِ (دغدغة) بنيادين كاراكتر چیست؟
- زمان زيست و زندگي کاراکتر کی است؟
- مكان زيست و زندگي کاراکتر کجاست؟
- جايگاه يگانه (فردي) و همگانيِ (اجتماعيِ) كاراكتر (موقعيت كاراكتر) چیست؟
- برخورداري (وضعيت اقتصادي) كاراكتر چگونه است؟
- چه كسي است؟ از كجا آمده است؟ چرا آمده است؟ چه كار انجام مي‌دهد؟ كجا خواهد رفت؟ چه خواهد شد؟
- دست‌كم هفت يادمان خوش و بهترين يادمان (خاطرة) كاراكتر چیست؟
- دست‌كم هفت يادمان ناخوش و بدترين يادمان (خاطرة) كاراكتر چیست؟
- كاونده‌ترين (تأثيرگذارترين) انسانِ زندگي كاراكتر چه كسي هست؟ چرا؟
- دست‌كم هفت چيز (شيء) دلپسند و دلپسندترين پديدة زندگي كاراكتر چیست؟
- رنگ، فصل، آب‌وهوا، جامه، خوراك، نوشيدني، سرگرمي و… دلپسند کاراکتر چیست؟
- دست‌كم هفت ويژگي رواني (بر پاية دانش روانشناسي) کاراکتر چیست؟
- دست‌كم هفت ويژگي چهره و تن (بر پاية دانش‌هاي چهره‌شناسي و اندام‌شناسي) کاراکتر چیست؟
- دست‌كم هفت ويژگي برتر رواني، تناني، رفتاري و منشي كاراكتر و برترين ويژگي‌اش چیست؟
- دست‌كم هفت ويژگي بد رواني، تناني، رفتاري و منشي كاراكتر و بدترين ويژگي‌اش چیست؟
- دست‌كم هفت خواست و نياز سركوب‌شدة كاراكتر و بارزترين خواست و نياز سركوب‌شده‌اش چیست؟
موارد بیشتر
تبریک و شادباش گروهی از هنرمندان و همیاران خانه‌جهانی‌ماه‌گرفتگان به مناسبت شب‌یلدا
روش تهیه نسخه‌کاغذی شمارگان فصلنامه بین‌المللي‌ماه‌گرفتگی از نشر کتاب‌ارزان در سوئد
قدردانی و سپاس از همکاران و همیاران در سومین سال فعالیت مجموعه خانه‌جهانی‌ماه‌گرفتگان در آستانه‌ی شب‌یلدا