فلسفه درمانگری شمن های پرو (داود حضرتی)

فصلنامۀ بین‌المللی ماه‌گرفتگی
سال دوم/ شمارۀ پنجم و ششم/بهار و تابستان ۱۴۰۳

مطالعات اندیشه و فلسفه

 

(فلسفه درمانگری شمن‌های پرو)

احضار چهار باد

نگارنده: داود حضرتی

 

دو دستۀ گیاهان اقتدار و تدخین کاهنان که به روایت کارلوس کاستاندا ریشه در تعلیمات دون خوان دارند، سال‌هاست مورد استقبال عموم فارسی‌زبانان علاقه‌مند به عرفان سرخپوستی قرارگرفته است. تا جایی‌که خیل عظیمی از جوانان علاقه‌مند به فنون شمنی را فقط دچار توهمات استفاده از قارچ‌ها و گیاهان قدرت، به جهت کسب اقتدار (زهی خیال باطل)، کرده و آنها را از اصل قضیه که درمانگری و اتحاد با طبیعت و نیروهای برتر است دور ساخته. برای شناخت گوشه‌‌ای از سیر و سلوک معرفت شمنی، در این مقاله قصد دارم به معرفی فلسفه کمیاب و اصیل درمانگران اینکا و مراسم چهارباد بپردازم. باشد که نقطۀ اشتراک سالکان، ساحران و درمانگران عطیۀ برتر باشد.

«دیوانه اسب، در خلسه به عالمی رفت که در آنجا هیچ‌چیز نیست؛ مگر ارواح اشیاء. آن عالم، عالم

واقعی است که در پس این عالم است و هرچه ما در اینجا می‌بینیم بسان سایه‌ای از آن عالم است.»

گوزن سیاه.

رسیدن به خلسه و جذبه اساس حرکت یک روح‌پزشک برای کسب اقتدار لازم جهت درمانگری است؛ آن هنگام که شمن به پرواز درمی‌آید و در قلمروی روح به دیدار ارباب انواع نائل می‌شود و شفا و انرژی کیهانی را از نیروهای برتر برای بیمار طلب می‌کند. در اینجا برای تفکیک و شناخت بهتر جزئیات درمانگری، روش‌های کسب اقتدار روح پزشکان شمن را به سه دسته تقسیم می‌کنم:

یک) گیاهان اقتدار:

گشودن دریچه‌های ادراک به ماورای عالم ماده را سبب می‌شوند و در خوشی، مداوا، افسونگری و سفر روح مورد استفاده قرار می‌‌گیرند. پیوت، داتوره و هومیتو از مهم‌ترین گیاهان اقتدار به‌حساب می‌آیند.

دو) تدخین کاهنان:

که شامل برخی از گیاهان اقتدار که با چپق مقدس یا پیچیده در برگ تدخین می‌شود و پیشگویی و روشن‌بینی و دیدار با ارواح را به ارمغان می‌آورد. استفاده از خاکستر و فوت کردن دود به صورت بیمار هم از موارد درمانی آن است.

سه) احضار چهار باد:

ایجاد فضای مقدس و پیمان با چهار نیروی برتر کیهانی است. (مار، جاگوار، مرغ زرین‌بال و عقاب)

جهان‌بینی درمانگران

در میان باور هوپی‌ها، اینکاها و مایاها، خالق و خلقت در پیوندی ناگسستنی باهم‌اند. آسمان از زمین جدا نیست و روح و ماده در یکدیگر نفوذ کرده‌‌اند. ازاین‌رو زن درمانگر ناواجو وردی چنین می‌خواند: «من کوه‌ها هستم و من رودخانه هستم… من یادگار یک عقابم و نیروی تگرگم؛ چون عنکبوت تارهای نامرئی می‌تنم بین شناخته و آنچه ناشناخته است. «قلب عقاید یک درمانگر فرزانه، طبیعت است و فلسفه‌اش وحدت وجود، پس تمام ماده را «کیفیت آشکار شدن» روح می‌بیند و به درگاه اقتدار روی می‌آورد و با افسون ورد نظر ویر اکوچا (منشأ مقدس) را جلب می‌کند.

ازاین‌رو آن سوی درمانگری، «افسونگری» است و یک درمانگر فرزانه، ابتدا مدیوم، روح‌گرا و بعد ساحر است.

او کسی است که رشتۀ پیوند احساسات ذهن و روان جسم آلوده به عالم ماده را تغییر می‌دهد. از طریق پالایش و شستشوی حوزۀ انرژی تابان، پیوند ماده و انرژی را شفاف می‌سازد و نهرهای انرژی (چاکراها) را به خلوص اولیۀ خویش بازمی‌گرداند.

شمن‌های آمازون معتقدند وقتی تمام چاکراهای خویش را پاک می‌کنید؛ یک بدن رنگین‌کمانی کسب خواهید کرد که هر مرکز در فرکانس طبیعی خویش با بازوهای چرخندۀ کیهان هم ارتعاش می‌گردد و قدرت پرواز به جهان ارواح به جسم برگزیده اهدا می‌گردد. در اسطوره‌شناسی اینکاها، رنگین‌کمان و خورشید سمبل‌های معرفت برترند؛ چنانچه در پرچم امپراتوری اینکا همین رنگین‌کمان نقش بسته است.

چاکراها و نُه دروازۀ فرزانگی

در باور درمانگران اینکا، برای شفا و تجربۀ بی‌کرانگی نُه دروازه یا گذر در روح هر ناوالی (ساحر) قرار دارد که به کشف نیروی مقدس منجر می‌شود. هر یک از این دروازه‌ها با یکی از چاکراها مربوط می‌شوند؛ هفت دروازه در بدن و دوتا در حوزۀ انرژی تابان و ورای آن که شمن فرزانه باید در سفر به «خود برتر» از آن عبور کند.

در مکاتب منسوب به یوگا از هفت چاکرا (چرخ) به‌عنوان زمینۀ اصلی آرزوها و رنج‌های انسانی سخن به میان می‌آید؛ اما در میان شمن‌ها نُه چاکرا تعریف شده که هفت تای آنها ابزارها و منابع کسب اقتدار محسوب می‌شوند؛ که بخشی از الوهیت و طبیعت مقدس وجودند. آنها خشم، حرص و شهوت را منابع خفته‌ای می‌یابند که می‌توانند به عشق، شفافیت، خرد و شهامت استحاله یابند.

این چاکراها انرژی‌های زندگی را از طبیعت متابولیزه می‌کنند و به واسطۀ رشته‌هایی نامریی (بندهای نقره‌ای) به چاکراهای زمین و آسمان متصل‌اند.

دو چاکرای هشت و نه، منبع اقتدار و الوهیت‌اند. مکان چاکرای هشتم در حوزۀ انرژی تابان یا همان هاله انرژی واقع است؛ چند اینچ بالای سر که وقتی به بیداری می‌رسد چون یک خورشید inti (ایزد خورشید اینکاها) می‌درخشد و هفت چاکرای دیگر را در برمی‌گیرد.

آنجا محل الگوهای نخستین و منبع دانشی است باستانی؛ که هرگز به‌طور مستقیم دریافت و ادراک نمی‌شود. آموزه‌ها و حکمت تمام شمن‌ها که قبلاً زندگی می‌کردند به‌نوعی ناخودآگاه جمعی آنها را شامل می‌شود. برای همین به آن (منبع مقدس) ویراکوچا (خالق) می‌گویند که منشأ درمانگری، شفا و افسونگری شمن‌هاست که با طنابی نورانی متصل به بی‌کرانگی یا خود برتر و چاکرای نهم است.

چاکرای نهم همان روح بزرگ بی‌کران و لایتناهی است که قلب کیهان است، واکان تانکاست

ورای فضا، زمان، مکان، آنکه همیشه بوده و پیش از او هیچ نبوده. .(Wakan tanka)

مراسم مقدس چهار باد

پس از مرور جهان‌بینی و دروازه‌های انرژی شمن‌‌های درمانگر، اکنون نوبت آن است که به‌اختصار مراحل درمانگری باستانی توسط یک شفاگر فرزانه را شرح بدهم.

شمن‌ها به‌رسم ساحران همیشه مراسم شفا گری را با باز کردن فضای مقدس (رسم دایرۀ جادویی) آغاز می‌کنند. فضای مقدس جایی است که شفا به مدد احضار واسطه‌های روح برتر اتفاق می‌افتد و آن دایره‌ای مقدس، خالص و محافظ است که تحت حمایت موکلین چهار جهت، آسمان و زمین به شکل یک گنبد مواج، هاله‌ای مقدس برای درمانگر و بیمار ایجاد می‌کند.

این فضای مقدس همچنین تحت حمایت سلسلۀ ارواح شفاگر زن و مرد که از دیرباز وقف درمانگری زمین هستند قرار دارد. درست به‌مانند مجموعه معابد و پرستشگاه‌ها با معماری مقدس و سمبل‌‌ها و نقوش مزین به شمایل ایزدان، الهه‌ها، فرشتگان و قدیسین، با بخورات، شمع‌ها، ذکرها و نیایش‌ها که در همکاری باهم انرژی‌‌های روحانی را جمع می‌‌کنند. پزشکان روح و درمانگران هم با توسل به دعا، مراقبه، ورد و تجهیزات افسونگری به نیروهای برتری که از بیرون راهنمای آنها هستند متوسل می‌شوند. شمن درمانگر، نظر چهار موجود افسانه‌‌‌ای را که نمایندۀ چهار جهت در فرهنگ اینکاها به‌حساب می‌آیند جلب کرده و با نیایشی مخصوص، آنها را در فضای مقدس خود احضار می‌کند:

نیایش فضای مقدس

به بادهای جنوب

مار بزرگ!

حلقه‌های نورانی خود را گرد ما پیچ و به ما بیاموز پوست گذشته را دور بیاندازیم….

به بادهای غرب

مادر جاگوار!

فضای پزشکی ما را حفظ کن….

به بادهای شمال

مرغ زرین‌پر

نیاکان و اجداد بیایید و دست‌‌های ما را به آتش خود گرم کنید…

به بادهای شرق

عقاب بزرگ، کرکس!

از جایگاه خورشید طلوع‌‌کننده به سوی ما بیا و بیاموز تا بال با بال روح بزرگ پرواز کنیم….

شمن رو به جنوب ایستاده، بخور مریم‌گلی را با پر به باد می‌راند، با پاشیدن چند قطره آب معطر، نیایش را می‌خواند و مار نمایندۀ روح جنوب را احضار می‌کند. این عمل را برای تمام جهت‌ها انجام می‌دهد، آنگاه انرژی حیوان موردنظر را به چاکرای تاجی فرد بیمار هدایت می‌کند و به این طریق شروع به اسکن هالۀ فرد بیمار می‌کند.

دستش را در نقاط مختلف بیمار به حرکت درآورده و هم‌زمان وردهایی در جهت حمایت روح مار، جاگوار، مرغ زرین‌بال و عقاب برای درمان می‌خواند و به وسیلۀ پر مقدس چاکراها را جاروب می‌کند؛ آنگاه در حالت خلسه به کمک کریستال شفاگری (سنگ کوارتز شفاف و بدون ترک)، توده‌های انرژی منفی را از چاکراهای مسموم و آلوده بیمار بیرون کشیده و سپس بر کریستال وردی خوانده و آن را سه بار از آتشی که در محراب درمانگری خود افروخته عبور می‌دهد و به سمت یکی از جهات فوت می‌کند و جغجغه‌اش را به صدا درمی‌آورد، تا انرژی مزاحم و سنگین موجود در روح بیمار رهاشده به طبیعت و به جهان ارواح بازگردد.

پس از پایان مراسم پاک‌سازی، نوبت به بستن فضای مقدس است. شمن شفاگر از مادر زمین و پدر آسمان تشکر می‌کند و با درود بر ارواح برتر حامی، مار و عقاب و جاگوار و مرغ زرین‌پر را آزاد می‌کند تا به چهارگوشه زمین برگردند. این چهار روح برتر، آسمان و زمین، شش هم‌پیمان‌اند که با شمن درمانگر در مرکز، نشانگر هفت اصل سازمان‌دهنده انرژی کیهانی اینکاها محسوب می‌شوند.

منابع:

Shaman healer sage (energy medicine of the americas)/alberto villoldo /2000

تعلیمات دون خوان/ انتشارات فردوس / ۵۶۳۱

اطلس چاکرا / انتشارات گل آفتاب/ ۵۶۹۶

رؤیای ساحره/ انتشارات فردوس/ ۵۶۳۱

گوزن سیاه سخن می‌گوید/ انتشارات میترا/ ۵۶۱۱

 

لینک دریافت شماره پنجم و ششم/ بهار و تابستان ۱۴۰۳:
https://mahgereftegi.com/wp-content/uploads/2024/08/mahgereftegi-5-6-1.pdf